GAPS diyeti, bağırsak sağlığını iyileştirmeye yönelik bir diyet programıdır. Dr. Natasha Campbell tarafından geliştirilmiştir. Diyet, bağırsaklardaki zararlı bakterilerin azaltılması ve faydalı bakterilerin artırılması ile bağırsak sistemini düzeltmeyi hedefler. GAPS kısaltması, “Gut and Psychology Syndrome” anlamına gelir. Diyet, obezite, depresyon, ADD, ADHD gibi bozuklukların tedavisinde kullanılabilir.
GAPS diyeti ayrıca inflamasyonu azaltır ve alerjik reaksiyonları önler. Düşük karbonhidrat, yüksek protein ve yağ içeriği açısından paleo diyetine benzer, ancak aynı zamanda fermentasyonlu gıdaların da tüketilmesini içerir. Diyet, öncelikle organik, tam gıdaları içerir ve katkı maddelerinden kaçınılır. GAPS diyeti, birçok kişi için zor olabilir ve sürekli bir beslenme değişikliği gerektirir. Ancak, diyetin birçok sağlık yararının yanı sıra vücuda yararlı probiyotikler de sağlayabileceği unutulmamalıdır.
GAPS Diyeti Evreleri
GAPS diyeti, 6 farklı evreden oluşan bir tedavi sürecidir. Bu evreler; Hazırlık, Yoğun Gıda Değişimi, Geçiş Dönemi, Yavaş Yavaş Genişletme, Fermente Gıdalar ve Tam İyileşme şeklindedir. Bu evreler, sindirim sisteminizi iyileştirmek ve vücudunuzdaki zararlı bakteri, mantar ve toksinlerden kurtulmanıza yardımcı olmak için tasarlanmıştır.
| Evre Adı | Amaç | Yapılacaklar |
|---|---|---|
| Hazırlık | Sindirim sisteminizi temizlemek ve hazırlamak | Yasaklı besinlerden kaçınmak, kolay sindirilen gıdalar tüketmek ve prebiyotik takviyesi almak |
| Yoğun Gıda Değişimi | Bakteri ve mantarların artıklarını temizlemek | Sadece izin verilen besinleri tüketmek |
| Geçiş Dönemi | Sindirim sisteminizi iyileştirmek | Çeşitli gıdalar eklemek, fermente gıdalar tüketmek |
| Yavaş Yavaş Genişletme | Bağırsak duvarınızı iyileştirerek sağlıklı bakteri üremesine yardımcı olmak | Çeşitli gıdalar eklemek, sağlıklı yağlar ve proteinler tüketmek |
| Fermente Gıdalar | Sindirim sisteminizi onarmak | Fermente gıdalar tüketmek, prebiyotik takviyeleri almak |
| Tam İyileşme | Başarılı iyileşme için son adım | Tüm besinleri tüketmek ve sağlıklı bir diyet ve yaşam tarzı sürdürmek |
GAPS diyeti, evrelerin doğru bir şekilde takip edilmesi ile sindirim sisteminizin doğal olarak iyileşmesini sağlar ve genel sağlığınızı ve refahınızı iyileştirmenize yardımcı olur.
Evre 1: Hazırlık
GAPS diyetinde Evre 1 hazırlık dönemi, 30 gün boyunca süren bir önemli aşamadır. Bu evre, vücudunuzu ve bağırsaklarınızı diyetin diğer evrelerine hazırlamak için tasarlanmıştır. Bu aşamada, yasaklanmış veya düşük önerilen gıdaların tamamen kesilmesi gerekmektedir. Bunlar, şeker, glütensiz tahıllar, bakliyat, süt ürünleri, nişastalı sebzeler, işlenmiş yiyecekler, işlenmiş etler, alkol ve kafeindir.
Bunun yerine, diyetinizin temelini, ev yapımı kemik suyu, diyette önerilen sebzeler, et, balık, kuzu, hindi, tavuk ve organ etleri, tavuk ve et suyu yapımında kullanılan kemikler oluşturmalıdır. Günlük tüketilebilecek besinler arasında da yoğurt, kefir, turşu, fermente sebzeler ve sirke bulunmaktadır. Bu hazırlık evresinde ayrıca, probiyotik takviyeleri reçete edilebilir ve diyeti daha da etkili hale getirebilir.
Bununla birlikte, Evre 1 sadece diyeti uygulamaya başlamadan önce hazırlık yapmanızı gerektirir. İlk evrede diyeti tam olarak uygulamak değil, vücudunuzun yeni yiyecekler ile tanışması için yavaş yavaş hazırlanmak gerekiyor. Bu ölçülmüş ve hazırlıklı girişimler ile beraber, diğer aşamalarda yiyeceklerinizi genişletebilirsiniz. Diyetin başlangıcında, Evre 1’in amacına bağlı olarak, takviye edici diğer yöntemleri de kullanabilirsiniz.
Hangi besinler yasak?
GAPS diyetinin ilk evresine geçiş yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli şeylerden biri, yasaklı olan besinleri bilmek ve tüketmemek. Bu evrede, sindirim sistemi onarılırken bazı besinler sindirimi zorlaştırdığı için yasaklanmıştır.
Öncelikle, evre 1’de glutenli tahıllar tamamen yasaklıdır. Buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahıllar ve ürünleri kesinlikle tüketilmemelidir. Bunun yanı sıra, süt ürünleri de yasaklı bir diğer besindir. Süt ve süt ürünleri, laktoz intoleransı olanlar için de sindirimi zorlaştırabilir.
Evre 1’de ayrıca işlenmiş ve konserve edilmiş besinler, hazır soslar ve baharatlar, hazır çorbalar ve et suyu tabletleri de yasaktır. Şeker, bal, mısır şurubu ve tatlandırıcılar da yasaklanmıştır, çünkü bu tatlandırıcılar sindirimi zorlaştırır ve bağırsaklardaki zararlı bakterilerin çoğalmasına yol açabilir.
Bu yasaklanmış besinleri tüketmek, bağırsak sağlığının iyileşmesine engel olabilir ve GAPS diyetinin amacına ulaşmasını zorlaştırır. Bu nedenle, evre 1’de yasaklı olan besinlerden uzak durmak önemlidir.
Hangi besinler tüketilebilir?
GAPS diyetinin ilk evresinde tüketilebilecek besinler sınırlıdır, ancak yine de lezzetli seçenekler vardır. Bu evrede yapabileceğiniz en iyi şey, organik ve doğal besinler tüketmektir. Bununla birlikte, et, balık, tavuk, yumurta, hafif sebzeler ve sığır eti kemik suyu gibi geleneksel yiyecekler tüketilebilir. Fermente edilmiş sebzeler, yoğurt, kabuklu deniz ürünleri ve avokado gibi probiyotik kaynakları da önerilir. Ayrıca, bol miktarda tereyağı ve hindistan cevizi yağı tüketebilirsiniz. Gıda alerjiniz veya intoleransınız varsa, diyetinizi uygun şekilde düzenlemek için bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir.
Evre 2: Yoğun Gıda Değişimi
GAPS diyetinin ikinci evresi, yoğun gıda değişimini içerir. Bu evrede amaç, bağırsak mikrobiyotasını artırmak ve zararlı bakterileri yok etmektir. Yoğun gıda değişimi sayesinde çeşitli probiyotikler, amino asitler ve diğer yararlı bakteriler tüketilir. Bu evrede, fermente edilmiş sebzelerin tüketimi artırılır ve probiyotik takviyeleri kullanılabilir. Ayrıca, diyet sürecinde sindirim sorunları yaşayan bireylerin, bağırsak florasını sağlamlaştırmak için kemik suyu tüketmeleri önerilir. Yoğun gıda değişimi, bağırsak sağlığı için önemli bir adımdır ve diğer evrelere geçiş için hazırlık yapılmasına yardımcı olur.
Hangi besinler yasak?
GAPS diyetinin 2. evresinde tüketilmesi yasak olan besinler genellikle karbonhidrat ve şeker içeriği yüksek olan yiyeceklerdir. Bunun sebebi, diyetin amacı olan bağırsak florası ve sindirim sistemi iyileştirmesine yardımcı olan bakterilere besin sağlamak olduğundan, zararlı bakterilerin beslenmesini engellemek için şekerli yiyecekler tüketilmemelidir. Bu evrede yasaklı besinler şunlardır:
- Şeker, bal, pekmez, reçel, çikolata ve tatlandırıcılar
- Mısır, patates, patates püresi ve patates kızartması
- Her türlü tahıl ve tahıl ürünleri (ekmek, makarna, pirinç, kuskus, yulaf ezmesi gibi)
- Süt ürünleri, yoğurt, tereyağı, süt tozu ve peynir
- Kuruyemişler (fındık, fıstık, badem, ceviz gibi)
- Sebzeler (patlıcan, biber, domates, kabak gibi)
- Meyveler ve meyve suları
Bunların dışında, işlenmiş ve hazır gıdalar, aromalı içecekler, alkol ve gazlı içecekler de yasaklı besinler arasındadır. Evre 2’de yasaklı olan besinleri tüketmek diyetin amacını engelleyebileceği için, diyeti uygulayanların mutlaka bu besinlerden uzak durmaları gerekmektedir.
Hangi besinler tüketilebilir?
GAPS diyetinin Evre 2’sinde yenilmesine izin verilen gıdalar daha fazla çeşitlilik gösterir. Bu evrede, sebze ve et suyu, sebzeler, yumurta, yulaf kepeği, badem unu ve hindistancevizi unu gibi diyete uygun seçenekler tüketilebilir. Ayrıca ev yapımı yoğurt, kefir, sade yoğurt ve tereyağı gibi fermente gıdalar da diyetin bir parçası olabilir.
Balık, tavuk, kırmızı et ve kuzu eti gibi protein kaynakları da bu evrede tüketilmeye başlanabilir. Bu besinlerin organik ve doğal olması en iyisidir. Diyetin bu evresinde glütensiz kekler/kurabiyeler gibi daha elverişli atıştırmalıklar da tüketilebilir.
Ayrıca, yararlı bakterilerin alınması için probiyotik takviyeleri de bu evrede tüketilebilir. Yoğurt ve kefir gibi fermente gıdalar, doğal olarak probiyotik bakteriler içerir ve beslenmenin bir parçası olarak tüketilebilirler.
Bu evrede, glütensiz tahıl-ların bazılarına geçiş yapılır. Ancak, ekmek, makarna ve pirinç gibi nişastalı besinler halen diyetten çıkartılmalıdır.
| Evre 2’de Tüketilebilecek Besinler | Evre 2’de Tüketilemeyecek Besinler |
|---|---|
| Sebzeler | Tahıllar |
| Balık, tavuk, kırmızı et, kuzu eti | Şeker, bal, diğer tatlandırıcılar |
| Sebze ve et suyu | Süt |
| Doğal yağlar (zeytinyağı, hindistancevizi yağı) | Pirinç, makarna, ekmek |
| Yumurta |
Evre 2, daha fazla seçenek sunması nedeniyle diyetin en sevilen evrelerinden biridir. Bu evrede dışarıda yemek yemek zor olabilir, ancak yemeğinizi kendiniz yaparak bu besinleri tüketebilirsiniz.
Evre 3: Geçiş Dönemi
GAPS diyetinin üçüncü evresi olan geçiş dönemi, bağırsak duvarını iyileştirmeye yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Bu evre, bağırsak florasındaki nematodlara karşı mücadele amacı taşır. Bu evrede özel olarak hazırlanmış olan sebze suları, sıcak su banyoları, fermenteli gıdalar ve özel probiyotikler tüketilir. Kanda alerjene neden olan maddelerin izleri de bu evrede tespit edilir. Şeker, nişasta ve diğer bazı besinlerin yavaşça diyetinize eklenmesine izin verilir.
Evre 3, diğer evreler kadar katı olmayan bir evredir, ancak yine de dikkatli bir şekilde ilerlemek önemlidir. Diğer evrelerde olduğu gibi, bu evrede neler yediğinizi not etmek, geçiş dönemini daha kolay hale getirebilir. Unutmayın ki bu evre, bağırsak duvarını iyileştirme sürecinde önemli bir adımdır. Sabırlı olun ve sağlık yaklaşımınız için doğru beslenme yöntemlerinde ısrarcı olun.
Hangi besinler yasak?
Evre 3, diyetin belki de en zorlu aşamasıdır. Bu evrede, besinlerinizi yavaş yavaş genişletiyor ve diyetinizi daha esnek hale getiriyorsunuz. Ancak, bazı yiyecekleri halen yasaklıdır. Evre 3’te yasaklı olan besinler şunlardır:
| Yasaklı Besinler | Açıklama |
|---|---|
| Şeker ve tatlandırıcılar | Her türlü işlenmiş şeker ve tatlandırıcı, dikkatli kullanılmadığı sürece bu evrede yasaktır. |
| Tahıllar | Evre 2’de eklenen bazı tahılların haricinde, tüm tahıllar bu evrede hala yasaklıdır. |
| Patates ve tatlı patates | Bu yasak patates, her ne kadar uygun pişirildiğinde bazı diyetlerde kabul edilebilir olsa da, GAPS diyetinde hala yasaktır. |
| Kuru baklagiller | Kurubaklagiller, bağırsak duvarını tahriş edebileceği için bu evrede yasaktır. |
| Süt ve süt ürünleri | Bu evrede hala yasak olan süt ve süt ürünleri arasında yoğurt, lor peyniri ve süt tozu yer alır. |
| Alkol | Diyette her zaman yasak olan alkol, bu evrede aynı şekilde yasaktır. |
Bu evrede yasak olan besinleri tüketmeden önce GAPS diyetinin diğer evrelerinde daha fazla besin genişletmesi yapmak ve diyetinize daha fazla esneklik getirmek önemlidir.
Hangi besinler tüketilebilir?
Evre 3’te, yoğurt, kefir, turşu, pancar, kara lahana, kabak, patlıcan, karnabahar, brokoli, kereviz, tere, maydanoz, dereotu, ıspanak gibi sebzeler tüketilebilir. Fermente edilmiş gıdalar, kemiksiz et, somon, levrek, sardalye, ton balığı, garnitür olarak kabuklu deniz ürünleri, hindistan cevizi sütü, zeytinyağı, yer fıstığı yağı, badem yağı, susam yağı, ayçiçek yağı, hindistan cevizi unu, badem unu ve yer çekimi gibi yağlar da tüketilebilir. Meyveler olarak, muz, avokado, kavun, erik, armut, kayısı, çilek, hindistan cevizi, elma, armut gibi meyveler tüketilebilir. Ayrıca, yumurta, balkabağı tohumu, kabak çekirdeği, badem, fındık ve ceviz gibi kuruyemişler de tüketilebilir.
Evre 4: Yavaş Yavaş Genişletme
Evre 4, GAPS diyetinin genişletme aşamasıdır. Bu aşamada, diyetiniz yavaş yavaş genişletilerek daha fazla çeşitlilik ve beslenme değeri sağlanması amaçlanır. Bu evre, bağırsak sağlığına uygun şekilde yapılandırılmış bir beslenme planı ile devam eder.
Yavaş yavaş genişletme aşaması, önceki evrelere kıyasla daha fazla gıda tüketmenizi sağlar. Bu aşamada, önceki evrelerde yasaklanan bazı gıdalar tekrar tüketilebilir hale gelir. Ancak, bu gıdaların yavaş yavaş eklenmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Evre 4’te, birinci aşamada izin verilen sebze çorbaları ve yoğurtlar gibi daha fazla taze ürüne geçilebilir. Yeniden tanıtım süreci bu aşamada daha da artırılır ve daha fazla gıda toleransı sağlanır. Bu evrede, tüketime izin verilen daha fazla gıda seçeneği, serbest bölgedeki besinlerle değiştirilir.
Bu evrede, liflerin ilave alımı da serbest bırakılır. Ancak, yine de dengeli beslenmeye özen göstermek önemlidir. Kolay sindirilebilen gıdalar ve probiyotik takviyeleri de bu evrede önem kazanır. Bu aşamada, daha fazla besinle beslenmeniz ve vücudunuzun ihtiyaçlarını karşılamanız sağlanarak diyetinize çeşitlilik kazandırır.
Hangi besinler yasak?
Evre 4, diyetin yavaş yavaş genişletildiği bir aşamadır. Ancak, bazı besinler hala yasaklıdır. Bu besinler şunlardır:
- Meyve ve sebzeler: Patates, tuzlu sebzeler, kızarmış sebzeler, karnabahar, brokoli, Brüksel lahanası, kırmızı pancar, sarımsak, soğan, mantar
- Kuruyemişler ve tohumlar: Yer fıstığı, tofu, soya fasulyesi, soya sütü, susam, ay çekirdeği, kabak çekirdeği
- Tahıllar: Bulgur, buğday, arpa, çavdar, mısır, pirinç, yulaf, quinoa, amaranth, teff
- Baklagiller: Nohut, kuru fasulye, bezelye, mercimek, yeşil fasulye, barbunya, soyutma, soya fasulyesi
- Et ve süt ürünleri: Sığır eti, domuz eti, tavuk eti, süt, yoğurt, peynir, tereyağı, krem, dondurma
- İçecekler: Şarap, bira, gazlı içecekler, meyve suları, tatlandırılmış içecekler, sıcak çikolata, kahve, çay
Bu yasaklı besinler, diyetin bu aşamasında bağırsaklardaki bakterileri öldürmek için önemlidir. Bu nedenle, yasaklı besinlerden kaçınmak, diyetin doğru şekilde uygulanmasına yardımcı olacaktır.
Hangi besinler tüketilebilir?
Evre 4’te tüketilebilecek besinler, evre 3’tekilere ek olarak, yavaş yavaş eklenen bazı gıdalarla çeşitlendirilir. Bu evrede yenilebilecek besinler arasında yavaş pişirilmiş kuzu, sığır ve tavuk eti; avokado, kabak, fasulye, havuç, brokoli, ıspanak, roka, soğan, sarımsak gibi sebzeler; limon, greyfurt, muz gibi meyveler; badem, ceviz, kaju fıstığı, kabak çekirdeği gibi yemişler; kefir, ev yapımı yoğurt gibi fermente süt ürünleri yer alır.
Bunların yanı sıra, evre 3’te eklenen kırmızı et, kanatlı hayvan eti, ceviz, badem, fındık ve ev yapımı kemik suyunun tüketimine devam edilebilir. Ancak, evre 4’te de gluten, şeker, tatlandırıcılar, nişasta, fasulyeler, soya ürünleri ve süt ürünleri (fermente olmayan) gibi bazı besinler hala yasaktır.
Diğer taraftan, fermente besinlere devam edilmelidir. Kefir, ev yapımı yoğurt, lahana turşusu, nar ekşisi, sirke gibi fermente gıdalar sindirim sürecine yardımcı olacak probiyotikler içerdiği için diyete farklı bir boyut kazandırır.
Evre 5: Fermente Gıdalar
GAPS diyetinin 5. evresi olan Fermente Gıdalar evresi, bağırsak sağlığı ve bağışıklık sistemi için son derece önemli bir evredir. Bu aşamada amaç, bağırsak mikrobiyotasını daha da güçlendirmek ve çeşitlendirmektir. Fermente edilmiş gıdalar, probiyotikler ve prebiyotikler açısından zengin olup, bağırsak dostu bakterilerin gelişimine katkıda bulunur. Bu evrede, probiyotik takviyeleri yanı sıra kimchi, turşu, kefir, yoğurt, lahana turşusu, sirke ve kombucha gibi fermente edilmiş gıdalar da tüketilebilir.
Bununla birlikte, bu evrede bazı gıdalardan kaçınılması gerektiği unutulmamalıdır. Fermente edilmiş gıdalar dışında diğer gıdaların tüketilebilmesi için önce bağırsak duvarının daha da gelişmesi gerekmektedir. Bu nedenle, bu evrede de glütensiz, şekerli, işlenmiş ve hazır gıdalar tüketilmemelidir.
Hangi besinler yasak?
Evre 5, diyetin en hassas evresidir. Fermente edilmiş gıdaların yavaş yavaş eklenmesiyle, bu evre boyunca bazı gıdaların tüketimi yasaklanır veya sınırlandırılır. Bunlar arasında işlenmiş süt ürünleri, sert peynirler, pastörize edilmiş süt, misket limonu, ananas, kivi, domates, patlıcan, patates ve biber gibi tüm nightshade (yuvarlak) sebzeleri bulunur. Ayrıca, kabuklu deniz ürünleri, taze meyveler ve sebzelerin yanı sıra, tuzlu, baharatlı ve tatlı gıdalar da yasaktır. Diyetin bu evresinde gıdaların doğal halde olmasına özen gösterilmeli ve işlenmiş gıdaların tüketimi asgari seviyede tutulmalıdır.
Hangi besinler tüketilebilir?
Evre 5, fermente edilmiş gıdaların tüketildiği bir evredir. Bu nedenle GAPS diyeti yapanlar, bu evrede de bazı gıdaları tüketebilirler. İşte Evre 5’te tüketilebilecek besinler:
| Fermente sebzeler: | lahana, turşu, kırmızı biber, havuç, salatalık, soğan, sarımsak vb. |
|---|---|
| Kefir: | süt kefiri, hindistan cevizi sütü kefiri |
| Yoğurt: | ev yapımı yoğurt, kefir yoğurdu |
| Kombucha: | yeşil çay kombucha, siyah çay kombucha |
| Sağlıklı yağlar: | zeytinyağı, hindistancevizi yağı, avokado yağı, ceviz yağı vb. |
| Akdeniz baharatları: | kekik, oregano, biberiye, kimyon vb. |
Evre 5 ayrıca, önceki evrelerde tüketilebilen gıdaların da hala tüketilebileceği bir evredir. Diyet yapanlar, hazırlık evresinde yasaklanan gıdaların bazılarını sınırlı miktarda tüketebilirler. Ancak, diyetin amacına uygun olarak, gıdalar çok az miktarda tüketilmelidir.
Evre 6: Tam İyileşme
GAPS diyetinin son evresi olan Evre 6: Tam İyileşme, bağırsak sağlığına tamamen iyileşmek için gereken son adımdır. Bu aşamada, ağır ve zehirli atıkların vücuttan tamamen atılması hedeflenmektedir. Bu süreç, diğer evrelere göre daha kolaydır ve 2 yıla kadar sürebilir.
Evre 6’da yasaklı olan besinler az miktarda eklenirken, fermente gıdalar diyetin önemli bir parçası haline gelir. Probiyotik takviyeleri ise hala önerilir. Tam iyileşme sağlandığında, normal bir beslenme planına geri dönülebilir, ancak arada sırada GAPS diyeti süreci tekrarlanabilir.
Evre 6’da yasaklı olan besinler:
- Gluten içeren tahıllar (buğday, arpa, çavdar)
- Şekerli yiyecekler ve içecekler
- Patates ve nişastalı sebzeler
- Aşırı meyve tüketimi
- Çikolata
Evre 6’da tüketilebilecek besinler:
- Sebzeler (hassas sebzeler hariç)
- Et, tavuk, balık ve deniz ürünleri
- Yumurta
- Dövülmüş badem, ceviz ve fındık
- Organik sızma zeytinyağı, hindistan cevizi yağı, avokado yağı
- Peynir ve yoğurt gibi fermente süt ürünleri
Eğer bu evre tamamlanırsa, diyet tamamlanmıştır ve bağırsak sağlığı tamamen iyileşmiştir.
Hangi besinler yasak?
GAPS diyetinin son evresi olan evre 6, daha önceki evrelerde yasaklı olan besinlerin yavaş yavaş eklenmesine izin verir ancak yine de bazı besinlerin tüketimi bu evrede yasaktır.
| Yasaklı Besinler |
|---|
| Şeker ve şekerli ürünler |
| Mısır şurubu |
| Tahıl ürünleri |
| Beyaz un |
| Patates ve patates cipsi |
| Kuruyemişler ve tohumlar |
| Non-fermente sebzeler (patlıcan, biber, domates gibi) |
Bu evrede tüketmeniz gereken besinler ise organik et, balık, yumurta, fermente sebzeler, yemişler ve meyvelerdir. Ancak bu besinleri yavaşça eklemeli ve vücudunuzun daha önce yasaklı olan besinlere karşı olası reaksiyonlarını gözlemlemelisiniz.
Hangi besinler tüketilebilir?
GAPS diyetinin son evresi olan Evre 6, normal bir beslenme tarzına benzer bir şekilde planlanır. Bu evrede, önceki evrelerde yasak olan besinlerin birçoğu tekrar tüketilebilir hale gelir.
Taze sebzeler ve meyveler, tam tahıllar, hayvansal protein kaynakları ve süt ürünleri (eğer toleransınız varsa) bu evrede tüketilebilir. Fermente gıdalar ve probiyotik takviyeleri de diyetin bu evresinde önemli bir yer tutar.
Ancak, unutmayın ki her birey farklıdır ve kişisel toleransınızı göz önünde bulundurarak beslenme planınızı oluşturmalısınız. GAPS diyeti, sağlıklı bir beslenme şekli olarak düşünülebilir, ancak uzun vadede sürdürülebilirliği konusunda endişeler var.
GAPS Diyetinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
GAPS diyeti, sağlıklı bir bağırsak için tasarlanmış bir diyet programıdır. Bu programın uygulanması sırasında dikkat edilmesi gerekenler ve öneriler vardır. Bu öneriler, diyetin başarılı bir şekilde sonuçlanması için oldukça önemlidir. İşte GAPS diyetinde dikkat edilmesi gereken bazı faktörler:
- Organik besinler tercih edilmeli: Diyet sırasında mümkün olduğunca organik besinler tüketmek gereklidir. Böylelikle vücudumuza zararlı olan kimyasal maddeleri ve zehirli bileşenleri engellenebilir.
- Glütensiz beslenme: GAPS diyeti için, glütensiz bir beslenme önerilmektedir. Bu şekilde beslenerek, hem bağırsak sağlığımızı korumuş oluruz hem de glütensiz besinlerin daha iyi sindirilmesi sağlanır.
- Bol su içmek gereklidir: GAPS diyetinde bol su içmek oldukça önemlidir. Günlük olarak en az 2 litre su içmek gereklidir. Su, vücutta toksinlerin atılmasına ve metabolizmanın hızlanmasına yardımcı olur.
- Stresle başa çıkmak: Stres, vücudumuzun sağlıklı çalışmasını engelleyen bir faktördür. GAPS diyeti sırasında stresle başa çıkabilmeniz için yoga gibi meditasyona dayalı aktiviteler yapabilirsiniz.
- Doğru probiyotik takviyesi kullanmak: GAPS diyeti sırasında uygun probiyotik takviyeleri kullanmak, bağırsaklarımızda bulunan iyi bakterilerin artmasına yardımcı olur. Bu da bağırsak sağlığımızı korumamızı sağlar.
Bu faktörlere dikkat ederek, GAPS diyeti sonrasında daha sağlıklı bir vücuda sahip olabilirsiniz.
İçecekler
GAPS Diyeti, bağırsak sağlığınızı güçlendirmek için tasarlanmış bir diyet programıdır. Bu diyet programında, sadece belirli gıda gruplarını tüketebilirsiniz. Ancak unutmayın ki, içeceklere de özellikle dikkat etmeniz gerekiyor.
İçecek tercihleri olarak, özellikle ev yapımı kemik suyu, taze sıkılmış sebze suları, kabuklu deniz ürünleri suyu ve yeşil çayı önerilir. Bu içecekler, bağırsak sağlığına katkı sağlayacak önemli besin öğeleri içerir. Ayrıca su tüketimi de oldukça önemlidir. Susuz kalmamak için günde 8-10 bardak su içmeye özen göstermelisiniz.
Ancak diğer içeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır. GAPS Diyeti’nde, şekerli içecekler, meyve suyu, alkollü içecekler, gazlı içecekler ve diğer tatlandırılmış içecekler gibi yüksek karbonhidratlı ve şekerli içecekler tüketim listesinde yer almaz. Bu tür içecekler, mide üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilirler ve bağırsak sağlığınızı kötü yönde etkileyebilirler.
Bunun yerine, sade su ve önerilen içecekler, bağırsaklarınız için faydalı olan besinleri sağlarlar ve GAPS Diyeti ile birlikte bağırsak sağlığınızı güçlendirebilirler.
Tuz Tüketimi
GAPS diyetinde tuz tüketimi oldukça önemlidir. Bilinenin aksine, tuz sağlıklı bir besin maddesidir ve vücudun su dengesini korumasına yardımcı olur. Ancak, diyet esnasında tüketilen tuz miktarı kontrol altında tutulmalıdır.
GAPS diyetinde tuz miktarını azaltmak için, işlenmiş gıdalar ve hazır yemekler tüketilmemelidir. Bunların yerine ev yapımı yemekler tercih edilmelidir. Eğer işlenmiş gıdalar tüketilecekse, etiket okunarak tuz içeriği kontrol edilmelidir.
Diğer yandan, diyet esnasında tuz tüketimi tamamen durdurulmamalıdır. Vücudun ihtiyaç duyduğu minerallerin bir kaynağı olarak tuz, yeterli miktarlarda tüketilmelidir. Ancak, tuz miktarının kontrol altında tutulması gerekmektedir.
Sonuç olarak, GAPS diyeti sırasında tuz tüketimi önemlidir ancak dengelenmelidir. İşlenmiş gıdaların tüketilmesi yerine ev yapımı yemekler ve tuz içeriği düşük seçenekler tercih edilmelidir. Vücudun ihtiyaç duyduğu minerallerin alımı için tuz miktarı kontrol altında tutulmalıdır.
Tatlandırıcı Kullanımı
GAPS diyeti, şekerin yasaklandığı bir diyet olduğu için tatlandırıcılar kullanıcılar tarafından sıkça tercih edilmektedir. Ancak, diyet sırasında kullanacağınız tatlandırıcıların seçiminde dikkatli olmanız gerekmektedir. Bu nedenle, diyet sırasında doğal tatlandırıcılar, özellikle organik bal kullanmanızda fayda vardır. GAPS diyeti süresince, tatlandırıcı olarak kullanabileceğiniz bir diğer besin ise hurmadır. Şeker yerine hurma tüketimi sağlıklıdır ve hem lezzetli hem de doyurucudur. Ancak, tatlandırıcı tüketimini mümkün olduğunca minimal seviyede tutmak en sağlıklı seçenek olacaktır.
Probiyotik Takviyeleri
GAPS diyeti, bağırsak sağlığını düzeltmek amacıyla birçok kişi tarafından uygulanmaktadır. Bu diyetin en önemli özelliklerinden biri de probiyotik takviyelerinin kullanımıdır. Probiyotikler, sağlıklı bir bağırsak mikrobiyotasının oluşmasına yardımcı olan canlı mikroorganizmalardır.
Probiyotik takviyelerinin faydaları arasında, bağırsak sağlığını korumak, bağışıklık sistemini güçlendirmek, sindirim problemlerini azaltmak ve inflamasyonu önlemek yer almaktadır. Ayrıca probiyotikler, vücudunuzun besinleri sindirmesine yardımcı olan enzimlerin üretimini artırarak, besinlerden daha fazla fayda sağlayabilmenizi sağlar.
GAPS diyetine uygun probiyotikler arasında, kefir, yoğurt, turşu ve fermente sebzeler yer almaktadır. Bununla birlikte, probiyotik takviyeleri de tercih edilebilir. Probiyotik takviyeleri, tablet, kapsül veya toz formunda bulunabilir. Ancak, doğal besinlerden alınan probiyotiklere öncelik vermek daha sağlıklıdır.
GAPS Diyeti Besin Listesi
GAPS diyeti, bağırsak sağlığına odaklanmış bir diyet programıdır ve birkaç aşamada hazırlanmaktadır. Bu diyet programında, kişilerin tüketebileceği ve kaçınması gereken gıdalar belirlenmiştir.
GAPS diyeti besin listesi, bu programda kullanılacak gıdaları belirleyen önemli bir faktördür. Bu listede bulunan gıdalar, diyetin belirli evrelerinde tüketilebilir.
Bu diyet programında, et, balık, avokado, kabuklu deniz ürünleri, fermente sebzeler, taze sıkılmış meyve suları, organik meyve, sebzeler, badem, fındık, ceviz, hindistan cevizi yağı, tereyağı, zeytinyağı, bal, tuz, baharatlar ve kefir gibi besinler tüketilmektedir.
GAPS diyetinde kullanılamayacak besinler arasında ise hazır gıdalar, şeker, mısır şurubu, glutensiz ürünler, soya, kahve, çay, alkol, süt, yoğurt, peynir, buğday, mısır, patates, kısır, mercimek ve bezelye gibi gıdalar yer almaktadır.
Bu diyet programı, besinlerin tüketilmesinde dikkatli olunması gerektiği konusunda uyarır ve bağırsak sağlığına odaklanarak sindirim sistemi üzerinde olumlu etkilere sahiptir. GAPS diyeti besin listesi, bu diyetin uygulanabilirliğini ve gıdaların tüketilmesiyle ilgili sınırlamaları belirleyen önemli bir kaynaktır.
Kaçınmanız Gereken Besinler
GAPS diyeti, vücudunuzun sindirim sistemi ve bağırsaklarındaki sağlık sorunlarınızı ortadan kaldırmak için tasarlanmış bir tedavi yöntemidir. Bu süreçte bazı yiyeceklerden kaçınmanız gerekmektedir. Bu yiyeceklerin başında; şeker, işlenmiş gıdalar, gluten, süt ürünleri, nişasta, alkol, kahve ve tatlandırıcılar gibi gıdalar yer almaktadır. İlk evrede; rafine şeker, taze meyve, süt, buğday, soya, pirinç, kuru baklagiller, işlenmiş gıdalar, çikolata ve nişasta gibi gıdalardan kaçınılması önerilmektedir. İkinci evrede; soya, süt, tahıllar, mısır ve nişasta gibi gıdalardan kaçınmak gerekmektedir. GAPS diyeti uygularken yasaklı yiyeceklerden uzak durarak bağırsaklarınızın zarar görmesini önleyebilirsiniz.
Hangi Besinler Tüketilebilir?
GAPS diyetinde tüketilebilecek besinler, sindirim sistemi üzerinde olumlu etkiye sahip ve vücudun ihtiyaç duyduğu tüm besinleri karşılaması gerekiyor. Diyetin başlangıç evrelerinde bazı besinler yasakken, sonraki evrelerde besin çeşitliliği artar. GAPS diyetinde tüketilebilecek olan besinler şunlardır:
- Organik sebzeler (tüm yeşil sebzeler, kabak, patlıcan, soğan, sarımsak, karnabahar, brokoli, vs.)
- Organik meyveler (elma, armut, mandalina, vs.)
- Organik et (tavuk, hindi, sığır eti, kuzu eti, keçi eti, vs.)
- Organik balık ve diğer deniz ürünleri
- Doğal yapılmış yoğurt, probiyotikler, kefir
- Kaliteli yağlar (tereyağı, hindistan cevizi yağı, zeytinyağı, avokado yağı, vs.)
- Organik taze otlar ve baharatlar (kekik, biberiye, maydanoz, dereotu, vs.)
- Ezilmiş badem, ceviz, fındık veya hindistan cevizi tozu gibi fındık ve tohumlar
GAPS diyetinde tüketilebilecek olan besinler ve bunların çeşitleri, diyetin her evresinde belirli sınırlamalara tabidir. Örneğin, evre 1’de taze sebzeler, besin çorbası, sığır eti kemiği suyu, ev yapımı yoğurt ve doğal yapılmış tereyağı tüketilebilirken, evre 2’de bu listeye çiğ sebzeler, çiğ pancar ve sebze suyu, haşlanmış tavuk ve haşlanmış sebzeler gibi besinler eklenir.
GAPS Diyeti ve Bağırsak Sağlığı
GAPS diyeti, bağırsak sağlığına olumlu etkileri nedeniyle giderek popüler hale gelmektedir. Bağırsaklarımız, vücudumuzun sindirim sistemi ve bağışıklık sistemi için son derece önemlidir. Bu nedenle, GAPS diyeti bağırsak sağlığını büyük ölçüde iyileştirebilir.
Bağırsaklardaki zararlı bakteri seviyeleri azaltılarak, bağırsaklar daha verimli çalışır hale gelir. Bu da sindirim problemlerinin azalmasına ve bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olabilir. GAPS diyeti aynı zamanda yüksek lif içeriği sayesinde kabızlık sorunlarını da giderebilir.
Bununla birlikte, diyet aynı zamanda sindirim sistemi rahatsızlıkları olan kişilerin belirtilerini de şiddetlendirebilir. Özellikle evre 1’de tüketilen yasaklı besinlerin geri eklenmesi sindirim sorunlarına neden olabilir. GAPS diyeti düşünmeden önce sürecin detaylarına ve kişinin sağlık durumuna iyice gözden geçirmesi önemlidir.
Bağırsak Mikrobiyotası
Bağırsak mikrobiyotası, bağırsak florası olarak da bilinir ve bağırsaklarda bulunan bakteri, virüs, mantar ve diğer mikroorganizmalardan oluşan topluluktur. Bu mikrobiyota, bağışıklık sistemimizin düzgün çalışması, vücutta enerjinin mucize şekilde depolanması ve metabolizmanın sağlıklı bir şekilde işlev görmesi için gereklidir.
Bağırsak mikrobiyotasının sağlıklı ve dengeli bir şekilde çalışması için probiyotikler, fermentli ve lif içeren gıdalar tüketmek çok önemlidir. Bu yüzden, GAPS diyeti bağırsak mikrobiyotasını pekiştirmek için ideal bir diyet olarak kabul edilir.
GAPS diyetinde tüketilen yoğurt, kefir, turşu gibi fermente gıdalar, kepekli tahıllar, sebzeler, probiyotik takviyeleri gibi besinler, bağırsaklarımızın sağlıklı bir şekilde çalışmasına yardımcı olur. Fakat diyetin başlangıç evrelerinde, bağırsak mikrobiyotasını bozabilen şeker, unlu mamuller, işlenmiş gıdalar gibi besinlerden uzak durulması gerektiği de unutulmamalıdır.
Bağırsak Permeabilitesi
Bağırsak permeabilitesi, bağırsak duvarının yeterince sıkı olmaması nedeniyle yabancı maddelerin vücuda geçişine izin veren bir durumdur. Bu durum, gıdaların emilimini engelleyerek ve toksinlerin kan dolaşımına karışarak bir dizi sağlık sorununa neden olabilir.
GAPS diyeti, bağırsak permeabilitesinin azaltılmasına yardımcı olabilir. Diyet, yüksek lifli sebzeler, fermente gıdalar ve probiyotikler içerir, bu da bağırsak sağlığını iyileştirir, bağırsak duvarını onarır ve bağırsak sağlığı için faydalı bakterilerin çoğalmasını sağlar. Bu sayede bağırsaktaki zehirli maddeler, toksinler ve diğer yabancı maddelerin vücuda geçişi engellenir.
Ayrıca, GAPS diyeti glütensiz ve şeker içeriği düşük olduğu için inflamasyonu azaltır ve bağırsak permeabilitesine neden olabilecek diğer faktörleri de ortadan kaldırarak bağırsak sağlığının iyileştirilmesine yardımcı olur.
Bağırsak sağlığının tüm vücut sağlığı üzerinde büyük bir etkisi vardır. Bu nedenle, bağırsak permeabilitesini azaltmak ve bağırsak sağlığını korumak, GAPS diyetinin sağladığı faydalar arasındadır.
Gıda Alerjileri ve Hassasiyetleri
GAPS diyeti, vücudunuzu sağlıklı bir şekilde beslemeyi hedefleyen bir diyet programıdır. Özellikle bağırsak sağlığına yönelik etkileriyle dikkat çeken bu diyet, gıda alerjileri ve hassasiyetleri olan kişilerde de olumlu sonuçlar vermektedir. GAPS diyetinde, süt ürünleri, glütenli tahıllar, şekerli gıdalar gibi alerjik reaksiyonlara neden olabilecek gıdalar tüketilmemektedir. Bu nedenle, gıda alerjisi veya hassasiyeti olan kişilerin GAPS diyeti programına katılmadan önce doktorlarına danışmaları önerilir. Ayrıca, diyet programı sırasında vücutta herhangi bir yan etki oluşması durumunda diyeti bırakıp doktora başvurmak önemlidir.
